Wprowadzenie do Price Action III: Formacje odwrócenia

Jakie są najczęstsze formacje odwrócenia?

Oto najczęstsze odwrócone wzorce cenowe, które każdy trader powinien znać: Głowa z Ramionami, Odwrócona Głowa z Ramionami, Podwójny Szczyt i Podwójne Dno.
 

Formacja Głowy z Ramionami

Ten wzór jest jednym z najbardziej wiarygodnych wskaźników odwrócenia trendu. Wzór pojawia się po poprzednim trendzie wzrostowym, a po jego zakończeniu rynek często spada. Czasami wzór określa się symbolem S-H-S (Ramię-Głowa-Ramię).

Wzór ten tworzą trzy wierzchołki, z których środkowy jest najwyższy. Środkowy wierzchołek wzoru to tzw. głowa, a dwa pozostałe wierzchołki to ramiona. Ponadto wzór tworzy linia szyi, która łączy dolne punkty wzoru (punkty A i D na rysunku 1). Na rysunku 1 mamy przykład takiego wzorca, dzięki czemu wszystko będzie jaśniejsze.

_{Rysunek 1: Formacja głowy z ramionami (S-H-S) w parze walutowej EURCAD}
 

Wybicie na wykresie:

Powstaje wzór, w którym po poprzednim trendzie wzrostowym lewe ramię jest najpierw tworzone, gdy cena tworzy nowe maksimum, a następnie spada do punktu, z którego wcześniej wzrosła (punkt A). W drugiej fazie cena wzrasta i przekracza poprzedni szczyt, co skutkuje wyższym szczytem (punkt B), po czym cena ponownie spada do linii centralnej, tzw. szyi (punkt D). Następnie cena ponownie rośnie, ale tym razem tworzy tylko niższy szczyt, więc struktura trendu wzrostowego zostaje zakłócona. Wzór jest potwierdzony, gdy cena przecina szyję od góry do dołu (patrz punkt E).
 

Jak handlować formacją Głowy z Ramionami

Wzór może być handlowany poprzez zawarcie krótkiej transakcji (spekulacja na spadek ceny), gdy linia szyi jest przebijana. Aby uniknąć fałszywego wybicia, zaleca się poczekać, aż dzienna świeca zamknie się poniżej linii szyi.

Krótkie wejście może być na poziomie cenowym, na którym zamknie się dzienna świeca, która przełamała szyję. Drugą opcją jest poczekanie, aż cena ponownie przetestuje linię szyi po jej przebiciu i wtedy spekulować w kierunku dalszego spadku ceny. Druga opcja oferuje lepszy stosunek ryzyka do zysku, jednocześnie potwierdzając ważność poziomu.

Stop loss może znajdować się powyżej poziomu prawego ramienia lub powyżej ostatniego ruchu przed przebiciem linii szyi (opcja pokazana na rysunku 1).
 

Aby ustalić take profit mamy dwie możliwości:

Pierwszą opcją jest przyjęcie ceny docelowej na poziomie, na którym znajduje się pierwszy poziom wsparcia. Druga i bardziej agresywna opcja polega na tym, że cena docelowa powinna znajdować się w tej samej odległości, w jakiej znajduje się odległość od szczytu formacji do szyi. Dlatego w naszym przypadku długość ruchu BC powinna być równa długości ruchu CF.
 

Kilka ważnych spostrzeżeń dotyczących formacji Głowa z Ramionami:

1. Aby formacja została zdefiniowana jako Głowa z Ramionami, musi być poprzedzona wyraźnym trendem wzrostowym.
2. Żadne ramię nie może być wyższe niż czubek głowy.
3. Szyja musi być pozioma lub rosnąca. W tej formacji szyja nigdy nie może opadać. Jeśli szyja opada, jest to sygnał słabości tego wzoru.
4. Wierzchołki ramion powinny znajdować się mniej więcej na tym samym poziomie.

Ten wzorzec występuje we wszystkich ramach czasowych. Polecamy go szukać, zwłaszcza na wykresie dziennym lub tygodniowym. Uzupełnieniem analizy mogą być np. średnie kroczące.

Formacja Odwróconej Głowy z Ramionami

Istnieje również odwrotna postać tego wzoru, która pojawia się po trendzie spadkowym i sygnalizuje, że rynek może szykować się do zwyżki i trend może wkrótce się odwrócić. Ten wzór nazywa się Odwróconą Głową z Ramionami, a jego przykład można zobaczyć na rysunku 2.

_{Odwrócona Głowa z Ramionami w parze walutowej NZDSGD}
 

Wzór składa się z trzech dołków, przy czym pierwszy i trzeci - ramiona - są wyższe niż drugi dolny, gdzie znajduje się głowa.
 

Jak handlować formacją Odwróconej Głowy z Ramionami:

Te same zasady dotyczą handlu tą formacją, jak w przypadku Głowy z Ramionami, ale w przeciwnym kierunku. Po przełamaniu linii szyi w górę (punkt F) wchodzimy w długą pozycję, umieszczając stop loss poniżej minimum trzeciego dna (prawego ramienia) formacji lub na ostatnim swingu, który miał miejsce przed wybiciem linii szyi. Cena docelowa take profit to albo najbliższy poziom oporu, albo odległość między najwyższym szczytem formacji, a linią szyi (w tym przypadku odległość CB jest taka sama jak BF).
 

Kilka ważnych spostrzeżeń dotyczących formacji Odwróconej Głowy z Ramionami:

1. Wzór musi być poprzedzony wyraźnym trendem spadkowym.
2. Żadne ramię nie może znajdować się niżej niż czubek głowy.
3. Szyja musi być pozioma lub opadająca. W tym wzorze szyja nie może się podnosić.
4. Wierzchołki ramion muszą znajdować się na tym samym poziomie.

W rzeczywistości będą pewne odchylenia, ale im bliżej powyższych zasad, tym bardziej wiarygodny będzie wzór. Możliwe jest również uzupełnienie analizy o inne narzędzia analizy technicznej, takie jak na przykład średnie kroczące.

Przeczytaj dwa poprzednie artykuły na temat Price action

Formacje szczytów i dołków

Szczyty i dna cenowe to inne ważne formacje odwrócenia. Najczęściej wymieniane są formacje Podwójny Szczyt (Double Top) lub Podwójne Dno (Double Bottom). Oprócz nich istnieją wzory Potrójnego Szczytu (Triple Top), Potrójne Dno (Triple Bottom) itp.
 

Formacja Podwójnego Szczytu (Double Top)

Double Top to bardzo popularny wzór używany do identyfikacji odwrócenia trendu. Formacja sygnalizuje możliwy koniec poprzedniego trendu wzrostowego. Jak sama nazwa wskazuje formację tworzą dwa wierzchołki. Gdy pierwszy się uformuje, a drugi szczyt nie ma wystarczającej siły do pokonania poprzedniego, trend zawraca. Wzór przypomina literę M. Na wykresie formacja ta wygląda następująco:

_{Formacja Double Top w parze walutowej GBPUSD}
 

Wybicie na wykresie:

Mamy tutaj parę walutową GBPUSD w tygodniowym przedziale czasowym. Najpierw utworzono wierzchołek A, a następnie korektę w punkcie B. Później uformowano drugi szczyt w punkcie C, który jest w przybliżeniu na tym samym poziomie cenowym co punkt A. Formacja jest potwierdzana przez przełamanie linii sygnału, która znajduje się na najniższym poziomie formacji w punkcie B.

Można zauważyć, że na szczycie C cena nieznacznie przekroczyła poprzedni szczyt A. Dzieje się tak dlatego, że traderzy mają tendencję do umieszczania swoich stop lossów tuż za poprzednim szczytem. Jest to następnie wykorzystywane przez dużych graczy, którzy traktuję te zlecenia jako dodatkowa płynność, której potrzebują.

Jak handlować formacją Podwójnego Szczytu

Formacja Double Top może być konserwatywnie handlowana po przełamaniu linii sygnału w dół. W takim przypadku wejście byłoby w punkcie E. Stop loss jest zwykle powyżej szczytu wzoru, a dla ceny docelowej (take profit) odległość między linią sygnału, a szczytem wzoru powinna być równa odległości między ceną docelową, a linią sygnału. Daje to stosunek RR 1:1, co w niektórych przypadkach może nie być wystarczające. Aby uzyskać lepsze RR, alternatywną opcją jest przesunięcie stop lossu bliżej linii sygnału, np. powyżej ostatniego swingu na wykresie dziennym przed wybiciem.

Bardziej agresywni inwestorzy mogą rozważyć wejście już w punkcie D, w przypadku niedźwiedziej świecy zamykającej się poniżej dołka poprzedniej zwyżkowej świecy. Ważne jest, aby zdać sobie sprawę, że formacja Podwójnego Szczytu nie jest jeszcze potwierdzona w tym momencie. Ponieważ w tej chwili nie wiemy, czy cena przebije linię sygnałową, take profit dobrze jest ustawić na najbliższym poziomie wsparcia, czyli powyżej wspomnianej linii sygnałowej.

Formacja Podwójnego Dna (Double Bottom)

Ten wzór jest przeciwieństwem formacji Double Top. Podwójne Dno tworzone jest w trendzie spadkowym i sugeruje, że trend ten zbliża się do końca, a byki mogą zacząć przejmować inicjatywę kosztem niedźwiedzi. Rysunek 4 pokazuje przykład takiej formacji w indeksie SP500.

_{Formacja Podwójnego Dna}

Wybicie na wykresie:

Najpierw uformowało się pierwsze dno, w trendzie spadkowym patrz punkt A, a następnie w punkcie B powstała korekta. Kilka dni później drugie dno C utworzyło się na tym samym poziomie co punkt A. Linia sygnału wzoru znajduje się na poziomie ceny w punkcie B.

Jak handlować formacją Podwójnego Dna

W strategii konserwatywnej można dokonać transakcji kupna (long) po przebiciu linii sygnału w górę, a wejście następuje w punkcie F.

Stop loss znajduje się poniżej najniższego punktu wzoru, a odległość między linią sygnału, a ceną docelową w punkcie G powinna być równa odległości między linią sygnału, a dnem formacji. Alternatywnie, możemy ustawić stop loss w punkcie E, który jest ostatnim swingiem przed wybiciem linii sygnału.

Mamy też inną możliwość handlu tą formacją. Agresywne wejście może mieć miejsce w punkcie D po tym, jak dzienna bycza świeca zamknie się powyżej poprzedniego wzoru.

Kluczowe terminy